Een tweetraps waterraket?

Wel eens een waterraket gelanceerd? Je kunt een waterraket maken van een pet-fles door hem voor een deel te vullen met water en dan met een fietspomp onder druk te zetten. Je lanceert de fles op zijn kop.

Ik kon het niet laten om deze lanceerpoging te tonen: een tweetraps waterraket die tot 246 meter hoogte kwam:

Er is zelfs een site met tips hoe je zo'n tweetraps waterraket bouwt: Air Command Water Rockets. Dus als je nog een projectje zoekt om met de kids te doen...

UARS satelliet teruggekeerd boven de Pacific

NASA heeft gezegd dat de UARS is teruggekeerd door de dampkring boven de Pacific, maar waar en hoe laat precies is niet bekend. Er zijn ook berichten op Twitter dat de satelliet is teruggekeerd boven Okotoks in Alberta, Canada.

Wordt vervolgd.

Neutrino's sneller dan licht?

In het Gran Sasso onderzoekscentrum hebben wetenschappers gemeten dat neutrino deeltjes 60 nanoseconden sneller waren dan licht. Volgens de relativiteitstheorie van Einstein kan dat niet. Dus dat roept vragen op.

Neutrino's zijn deeltjes een hele lichte massa. Ze hebben nauwelijks interactie met materie waar ze doorheen vliegen. In de korte tijd dat je dit mailtje leest zijn er al miljarden door je lichaam gevlogen. Ze komen van de Zon en radioactief verval. Neutrinodetectoren zijn meestal heel groot (of heel diep) en je moet vaak heel lang wachten tot een neutrino interactie maakt met atomen waar het langs komt.

Het experiment is gedaan door een straal van neutrino's te sturen vanaf CERN in Zwitserland (ik wist niet dat dat kon trouwens) en ze werden opgevangen door een neutrinodetector in het Gran Sasso complex. Er zijn drie jaar metingen gedaan aan 15.000 verstuurde stralen van neutrino's. En het experiment bleek herhaalbaar. Neutrino's kwamen 60 nanoseconden eerder aan met een onzekerheid van 10 nanoseconden

De wetenschappers zijn bij hun experiment alles nagegaan wat ze konden, maar ze konden geen redenen vinden voor deze afwijkingen. Ik geloof niet dat ze speciaal sensatiebelust zijn. Ze hebben zelfs bij andere wetenschappers aangedrongen deze bevindingen onafhankelijk te proberen na te gaan. Er zijn nog twee neutrino-detectoren in de wereld waar dat kan.

Uiteraard zijn de media hierop gesprongen en berichten als "sneller dan licht mogelijk?" veranderen al snel in "sneller dan licht reizen mogelijk!!". Er zijn echter ook onderzoeken die laten zien dat licht wel sneller is dan neutrino's. Zo zijn neutrino's van de supernova 1987a onderzocht en die kwamen na het licht van de supernova.

Zoals de astronoom Carl Sagan al eens zei: buitengewone claims vragen buitengewoon bewijs. Laten we even afwachten of wetenschappers de metingen elders kunnen herhalen. Mocht het herhaalbaar zijn.. nou dan moet er behoorlijk wat natuurkunde herschreven worden. Het is ook mogelijk dat men een wetenschappelijke verklaring vindt voor de afwijking. In beide gevallen kan het heel interessant zijn.

Een actuele aflevering van de webcomic XKCD.

Bronnen: UniverseToday, Bad Astronomy blog.

Morgenavond geeft de UARS satelliet misschien een lichtshow!

Morgen valt een satelliet genaamd de Upper Atmosphere Research Satellite (UARS, ongelukkigerwijs uitgesproken in het Engels als "You arse") terug door de dampkring. Deze satelliet heeft sinds zijn lancering door een shuttle in 1991 jarenlang onderzoek gedaan aan de ozonlaag. Sinds 2005 wordt de satelliet niet meer gebruikt. De NASA heeft baan van de satelliet toen expres omlaag gebracht om te voorkomen dat de satelliet decennia lang een bestaan als ruimteschroot zou krijgen.

De shuttle Discovery bracht UARS op de STS-48 missie op een hoogte van 600 km en een hoek op de evenaar van 57 graden. Dat betekent dat de baan van de satelliet reikt tussen 57 graden noorderbreedte en 57 graden zuiderbreedte. Met andere woorden: de UARS komt ook regelmatig over ons land langs.

Satellieten in een lage aardbaan (zoals 600 km hoogte) vallen een heel klein beetje onder de invloed van de atmosfeer van de Aarde. Die is op die hoogte heel ijl, maar is genoeg om een satelliet steeds een heel klein beetje af te remmen. En afremmen in een baan om de Aarde betekent dat je baan lager wordt. Hoe lager je komt, hoe groter de invloed van de atmosfeer en het proces gaat dus steeds sneller.

De satelliet is inmiddels, mede dankzij de baancorrectie in 2005, in een baan van 175 bij 184 km hoogte (eerder vandaag nog 185 bij 195 km) en daar is de atmosfeer al zo dicht, dat het afremmen steeds sneller gaat. Ook een uitbarsting van de Zon heeft de satelliet onlangs nog een zetje gegeven. De baan en tijdstip van terugkeer van de satelliet is ook heel lastig te voorspellen.

NASA geeft updates via onder andere een RSS feed en Twitter. NASA verwacht dat de satelliet zal opbreken in meerdere stukken, waarvan delen op de grond kunnen komen. Daarbij weet NASA nu alvast te vertellen dat UARS niet boven Amerika zal komen. Prettig te weten. Waar dan wel? Dat is zelfs nu lastig te bepalen. Men schat nu in dat hij terug zal vallen boven de kust van Peru, maar als UARS een beetje sneller of langzamer daalt dan verwacht, dan kan hij ook een halve baan vroeger of later neerkomen. Boven Groot-Brittannië bijvoorbeeld.

Kans op menselijk letsel is klein, volgens NASA een kans van 1 op 3200. We hebben wel een kans op een spectaculaire lichtshow. Ergens morgenavond moet die plaatshebben. De huidige schatting is 1:58 plus of min 7 uur. Zeven uur geleden werd dat nog geschat op 23:00 plus of min 9 uur. Of we hem gaan zien weten we nog niet. NASA's UARS Twitter account heeft de meest recente info.

Astronoom Thierry Legault wist vorige week de UARS in beeld te krijgen met zijn telescoop. Die ziet er dus zo uit:




[Update 29 sept 20:15] Nog altijd is niet bekend waar en hoe laat UARS gaat terechtkomen. Het moment van terugkeer staat nu geschat op 5:16 vanacht plus of min 5 uur. Dat is een fikse marge. En aangezien je in 44 minuten aan de andere kant van de wereld bent op die hoogte, betekent dat ook dat de plek van terugkeer nog niet te bepalen valt.

De reden waarom UARS het langer volhoudt in zijn baan, is dat de positie van de satelliet gunstiger (aerodynamischer) is geweest.

Ralf Vandenberg, een Nederlandse astrofotograaf wist UARS in kleur op de gevoelige plaat te zetten:

[Update 30 sept 0:35] Laatste voorspelde tijdstip: 6:04 plus of min 3 uur (22:47 gemeten).


Bronnen: NASA, Planetary Society blog, Bad Astronomy blog.

Waanzinnige video's: Vliegend over de Aarde

Vorige week publiceerde James Drake een prachtige video van een vlucht van ruimtestation ISS over de Aarde. Als je hem in HD kunt bekijken, moet je dat zeker even doen. In de video vlieg je over het Amerikaanse continent bij nacht. De vlucht begint boven Canada (Vancouver) en gaat dan langs Californië, over Mexico, Panama en uiteindelijk Zuid-Amerika, alhoewel ik de meren niet helemaal thuis kan brengen op Google Maps.

De video werd gemaakt door 600 foto's van een NASA site (The Gateway To Astronaut Photography of Earth) te maken tot een time lapse video. De foto's werden, zoals bijna alle nachtelijk fotomateriaal vanaf ISS, gemaakt door astronaut Ron Garan. Hij is samen met twee Russische collega's (Andrey Borisenko en Alexander Samokutyaev) op 16 september geland in de steppen van Kazachstan. Ik hoop dat iemand anders aan boord van ISS het stokje overneemt en nog meer van die prachtige foto's gaat maken. De drie ruimtevaarders zijn trouwens sinds april in de ruimte geweest.

Vanuit ISS kun je ook aurora's zien en dat ziet er zo uit.




Aurora's (in dit geval zuiderlicht) vinden zich hoog in de atmosfeer plaats, rond de 80 km hoogte. ISS vliegt op ongeveer 350 km hoogte over.

Het laatste filmpje laat wat van het leven aan boord van ISS zien en het afscheid van ISS en de landing op Aarde. De Sojoez landde heel nauwkeurig op de afgesproken plaats en daarom kon de landing van nabij op video gezet worden. (De video is een beetje lang. Helemaal op 23:53 zie je de landing van dichtbij.)

Heb je gezien hoe krap die Sojoez is? De Sojoez bestaat uit twee bewoonbare modules. Een ervan is de afdalingscapsule en die is krap! De ruimtevaarders zitten helemaal ingepakt tussen allerlei vracht dat mee terug moet (en op de heenreis is het niet anders). In dit geval was de capsule na landing omgevallen (niet ongebruikelijk) en zo hingen de ruimtevaarders op hun zij tot dat ze eruit gehaald werden.

Na maanden gebrek aan zwaartekracht is het natuurlijk weer wennen om de volledige 1 g op je te nemen. Vandaar dat de kosmonauten altijd begeleid worden bij hun terugkomst op Aarde.

NASA: Rotsen bij Endeavour krater niet eerder gezien op Mars

Ik kijk regelmatig op unmannedspaceflight.com wat liefhebbers van het Mars-roverprogramma maken van de ruwe beelden die NASA's Jet Propulsion Lab op haar website publiceert. Sinds Opportunity is aangekomen bij de Endeavour krater is het landschap verandert van een vlak landschap in een rotstuin. Zelfs het ongetrainde oog kan zien dat de rotsen hier ruiger zijn dan rotsen die eerder gevonden zijn. Uit de persconferentie blijkt dat deze rotsen ook qua samenstelling anders zijn.

De rotsen langs de kraterrand van Endeavour.

Vandaag vond JPL het tijd voor een persconferentie om de laatste vondsten te bespreken. Ik heb net het laatste stukje mee kunnen luisteren en op Twitter schrijven een aantal mensen de highlights. Het blijkt dat ook de wetenschappers van het roverprogramma ook heel enthousiast zijn over wat ze de laatste weken aangetroffen hebben.