dinsdag 27 november 2012

Misschien is Curiosity's vondst niet zo wereldschokkend

Ik zat net even te luisteren naar de Google Hangout van Fraser Cain (van UniverseToday.com) en Emily Lakdawalla (van de Planetary Society). Dit zijn twee mensen die behoorlijk dicht tegen het planetaire onderzoek aan zitten. En wat zij zeggen is redelijk ontnuchterend.

Herinner je dat ik in mijn vorige blog zei dat wat wereldschokkend is voor een wetenschapper (van het Curiosity team), niet voor ons zo schokkend hoeft te zijn? Wat Emily en Fraser zeggen, is dat het al bijzonder is dat zo'n ingewikkeld en gevoelig apparaat als het Sample Analysis at Mars instrument op een andere planeet werkt. En in dat opzicht is het voor de wetenschappers "eentje voor de geschiedenisboeken".

Ik hoorde Emily en Fraser even "aminozuren" als mogelijke vondst noemen. Dat is al een stuk minder schokkend dan ik aanvankelijk gedacht had.

Je kunt de Google Hangout hier zien:

zondag 25 november 2012

Wat heeft Curiosity gevonden?

Ik heb al een tijd niet geschreven aan mijn Dosis Universum blog. Ik geef de schuld aan de iPad en mijn drukke baan. Ik kocht in maart een iPad 2 en dat ding is geweldig. Een beetje te geweldig... voor het consumeren van allerlei nieuws en entertainment. Maar het heeft niet gezorgd voor meer creativiteit of productie. Twitter berichten reken ik daar niet toe.

Mijn drukke baan heb ik vervangen... door een andere drukke baan. Maar misschien kan ik binnenkort 36 uur per week werken. Maar genoeg daarover. Wat heeft Curiosity gevonden?

Om kort te gaan: dat weten we niet. Maar een van de wetenschappers, John Grotzinger, heeft gezegd dat de laatste vondsten die gedaan zijn met behulp van het Sample Analysis at Mars (SAM) instrument, "wereldschokkend" zouden zijn. SAM is een laboratorium ter grootte van een magnetron, met daarin een gas chromatograaf, een (Quadrupole) Massa Spectrometer en een Tunable Laser Spectrometer.

Het Sample Analysis on Mars laboratorium aan boord van Curiosity.
Een bodemmonster wordt eerst verhit in een oven, tot ongeveer 1000 graden. De gaschromatograaf is een dunne buis waarin organische stoffen gescheiden worden op basis van gewicht. De lichtste stoffen komen er het eerst uit, de zwaarste het laatst. De stoffen die er gescheiden uit komen, gaan vervolgens de massaspectrometer in, die het gewicht kan bepaalt en de moleculen in fragmenten slaan, waarna gewicht en lading wordt onderzocht. Op die manier kan men zien welke organische moleculen er in het monster zaten. De Tunable Laser Spectrometer is in staat om methaan, CO2 en water te detecteren.

De bodem en het monster.
Dus wat zou Curiosity gevonden kunnen hebben dat zo schokkend is en zo de geschiedenisboeken in kan? Belangrijk hierbij is waar deze vondst is gedaan: namelijk in een (stof-)duin. NASA verwachte pas echt interessant resultaat te gaan vinden bij het boren in stenen. De gedachte was dat organische stoffen daar beter bewaard worden.

Verder hangt het hangt er van af of de vondst schokkend is voor een wetenschapper, voor een ruimtevaart enthousiast, of voor de gewone media. Neem de "ontdekking" van bacteriƫn die arsenicum als vervanging van fosfor gebruikten in hun DNA. Voor wetenschappers schokkend, voor gewonen media eerder in de categorie "how about that?".

Misschien vindt John Grotzinger de vondst van bepaalde aminozuren wel schokkend. De gewone media zal bewijs voor leven als enigszins schokkend beschouwen. Maar Curiosity is niet ontwikkeld om zulk bewijs onomstotelijk te leveren. Ik zou daar dus geen geld op in zetten.

Wat zou schokkend genoeg kunnen zijn? Iets dat niet direct leven aantoont, maar wel een flinke knipoog daar naar maakt. Bijvoorbeeld een suiker. Dat zou zeker interessant zijn. Suikers ontstaan niet zo maar per ongeluk. Zeker schokkend zou het zijn, als het een suiker als ribose betreft. Dat zit namelijk in RNA. Maar misschien is dat nog te hoog gegrepen.

Op 4 december (Nederlandse tijd) zullen we pas het gaan horen van de Curiosity wetenschappers zelf, op een congres van de American Geophysical Union. Waarom zo lang wachten? Omdat als het echt wereldschokkend is, de wetenschappers hun resultaten wel drie keer willen controleren voor ze naar buiten treden. Dat heeft NASA na de arsenicumbacterie wel geleerd.