"Korolev" is een boek uit een periode toen net een heleboel informatie vrij kwam over de Sovjet Unie. Een tijd van grote geheimhouding was voorbij, en vele mensen die gewerkt hadden aan de ruimtevaartprogramma's van de Sovjet Unie wilden graag hun verhaal vertellen. Maar ook om te vertellen over de man die het allemaal startte: Sergej Pavlovitsj Koroljov.
James Harford was al sinds de start van het Sovjet ruimtevaartprogramma geïnteresseerd wie die mysterieuze raketontwerper was. Hij interviewde vele mensen die met Koroljov te maken hadden: raketontwerpers, astronauten, hoofden van andere bureaus en politici. En hij schreef in 1997 dit boek over hem. Hoe meer je over Koroljov leest, hoe meer je je afvraagt, waarom zijn naam in de ruimtevaart niet op ieders lippen ligt.
Het verhaal over Koroljov kan eigenlijk niet tragischer. Eind jaren twintig, begin jaren dertig begon hij met vrienden het bouwen van raketten in de toen straatarme Sovjet Unie. Ze hadden weinig te eten, maar het lukte ze wel om, niet lang na de Amerikaan Robert Goddard en Duitse raketontwerpers, een raket te lanceren op vloeibare brandstof. Wat eerst meer een (gevaarlijke) hobby was, begon ook militaire interesse te wekken.
Gevangene
Helaas begint in die tijd Stalin's Grote Zuivering: een tijd van grote paranoia, waarin iedereen opgepakt en geëxecuteerd kon worden die ook maar op een of andere wijze als tegenstander van de staat gezien kon worden. Miljoenen mensen zijn in die tijd om het leven gekomen door executie of na tewerkstelling in de strafkampen in de Goelag.
En zo gebeurde het dat Koroljov in 1938 opgepakt werd omdat de man aan het hoofd van het bureau waar hij werkte, maarschalk Tukhachevsky, verdacht werd overheidsgeld niet goed te hebben besteedt. Koroljov werd verlinkt door zijn mede-experimenteerders, alhoewel dat ze in die tijd misschien niet heel zwaar aan te rekenen viel. Koroljov ontkende een misdaad gepleegd te hebben, maar kreeg toch 10 jaar in een strafkamp in Siberië. En zo kwam hij terecht in Kolyma, een goudwinningsmijn in een plaats waar de temperatuur in de winter 20 tot 30 graden onder nul is. Gevangenen kregen niet genoeg kleding of eten. Een bewaker brak zelfs Koroljov's kaak.
De aanval door Hitler op de Sovjet Unie was voor velen een nachtmerrie, maar voor Koroljov was het een zegen: de paranoïde machthebbers in Moskou herinnerden zich opeens dat het handig was om mensen te hebben die vliegtuigen en raketten konden ontwerpen. Vooral omdat op een gegeven moment Duitse troepen Moskou zeer dicht genaderd waren. Zo ging er een brief naar Kolyma dat Koroljov overgezet moest worden naar een gevangenis in Moskou. Voor vervoer was echter niet gezorgd en vanwege de net begonnen winter ging de veerboot vanaf het gevangeniseiland naar het vaste land niet.
Eenmaal toch in Moskou gekomen, werd hij tewerkgesteld onder de, eveneens gevangen, vliegtuigontwerper Tupolev. Het is eigenlijk niet te bevatten hoe deze gevangenen onder dit regime toch de drijfveer wisten op te brengen om een goede duikbommenwerper op te leveren. Maar dit vliegtuig beviel in ieder geval wel zo goed, dat alle gevangenen, waaronder Koroljov, werden vrijgelaten. En zelfs daarna werken zij toch door aan nieuwe ontwerpen.
Van de V-2 tot Sputnik
Na de oorlog kwam een betere tijd voor Koroljov. Hij werd gevraagd om de V-2 raketten te onderzoeken die de Duitsers hadden achtergelaten. Hoewel de Amerikanen veruit het beste van de V-2's wisten te confisqueren, was er genoeg materiaal voor Koroljov om onderzoek naar te doen. Ook waren er genoeg Duitse raketontwerpers die hun kennis met de Sovjets deelden.
Koroljov bouwde verder door op basis van de V-2 (door de Sovjets inmiddels R-2 genoemd). In de loop van de jaren wist hij grotere en krachtigere raketten te bouwen. Met name Nikita Chroesjtsjov was geïnteresseerd hierin, omdat de Sovjet Unie zich niet kon meten met de enorme aantallen Amerikaanse met kernbommen bewapende bommenwerpers. Maar als Koroljov een ballistische raket kom maken die een kernbom kon brengen op het territorium van de Verenigde Staten, dan kon Chroesjtsjov terugdreigen.
Een aandachtspunt hierbij was trouwens dat de kernbom van de Sovjets loodzwaar was. Vele malen zwaarder dan de Amerikaanse variant van vergelijkbare kracht. Dus Koroljov moest ook een zware raket opleveren om een bom op Amerika te kunnen gooien.
Niemand dacht daarbij aan ruimtevaart. Niemand, behalve Sergej Koroljov. Hij had al langer een droom om mensen op de maan en op Mars te brengen met zijn raketten. Gewiekst wist hij Chroesjtsjov zover te krijgen, dat zijn bureau een wetenschappelijke satelliet mocht lanceren als de raket zijn nut in een test bewezen had. En dat deed hij in augustus 1957. Een R-7 raket wist de afstand van lanceerbasis Baikonoer in Kazachstan te overbruggen naar het oostelijke schiereiland Kamsjatka, zo'n 7000 km verder.
Koroljov had graag een ton wegende wetenschappelijke satelliet willen lanceren, maar die was nog niet klaar in oktober 1957. Ondertussen kwamen de Sovjets geruchten ter ore dat de Amerikanen van plan waren om een satelliet te lanceren. Koroljov besloot daarom niet langer te wachten en in plaats daarvan een heel simpele satelliet te lanceren, de Sputnik 1.
Sputnik 1 en diens derde rakettrap waren met opzet zo glimmend mogelijk. Dat was Koroljov's idee. Op deze manier kon iedereen de satelliet zien als deze over kwam en niemand kon zijn prestatie en die van de Sovjets dan ontkennen. Maar wat er werkelijk na 4 oktober 1957 gebeurde, had zelfs Chroesjtsjov niet kunnen dromen.
Sputnik en verder
Aanvankelijk haalde het nieuws dat de Sovjets een satelliet gelanceerd hadden, slechts pagina 3 van de Pravda. Maar hoe anders was dat in de Westerse wereld. De Amerikanen werden helemaal gek van het idee dat de Sovjet Unie zonder waarschuwing een kernbom op hun hoofd konden gooien. Het Pentagon wist - dankzij U2 spionage vliegtuigen - heel goed dat de Sovjets daar bepaald nog niet de middelen voor hadden. De Sovjets hadden nog maar twee lanceerplatforms hiervoor. Maar dat vertellen zou betekenen dat ze zouden moeten bekennen dat er regelmatig spionagevliegtuigen over de Sovjet Unie vlogen. Dus zei president Eisenhower liever niets en bleef de publieke opinie vol van angst.
Je moet niet denken dat de R-7 het ideale wapen was. Het koste uren om zo'n R-7 raket vol te tanken en dat lang voordat deze kon gelanceerd worden, kon een Amerikaanse bommenwerper de basis uitschakelen. Wellicht kon Koroljov dat niet heel veel schelen. De impact van Sputnik was zo groot, dat de Sovjet machthebbers er meer van wilden. Kon Koroljov volgende maand niet een hond in de ruimte lanceren?
Daarna was de wetenschappelijke satelliet Sputnik-3 aan de beurt. Ter vergelijk: Sputnik-3 woog een ton. De eerste Amerikaanse satelliet, Explorer-1, woog 14 kg. Met Sputnik-3 hadden ook makkelijk de stralingsgordels rond de aarde ontdekt kunnen worden, ware het niet dat Sputnik-3 zijn gegevens niet kon vastleggen als hij uit het zicht van de Sovjet Unie vloog. De tape recorder om al die gegevens vast te leggen, was namelijk stuk. Dan nog had men internationaal best willen helpen met het vastleggen van deze kostbare wetenschappelijke gegevens, maar de Sovjets wilden daarbij niet helpen. En zo waren het uiteindelijk de Amerikanen met hun veel lichtere Explorers die de stralingsgordels ontdekten.
Een satelliet op de maan en een mens in de ruimte
Korolev kon nog lang voortbouwen op het succes van de R-7 raket. Deze raket was krachtig genoeg om in 1959 een object langs de maan te laten vliegen. Toegegeven, Loena-1 had eigenlijk op de maan moeten komen, maar dat lukte met Loena-2 uiteindelijk wel. Het was op dit moment dat de Amerikaanse raketontwerpers pas goed begrepen hoe zeer de Sovjets hen overklasten.
Maar Koroljov wilde meer. Hij wilde satellieten naar de planeten brengen en mensen in de ruimte brengen. Koroljov zelf was hier de drijvende kracht achter. Hij leek alles en iedereen aan te sturen. Hij sprak met hoofden van afdelingen, maar als die het naar zijn zin niet goed deden, liep hij net zo makkelijk direct naar hun werknemers om dingen gedaan te krijgen. Quality control? Dat was Koroljov. Waar nodig schold hij iemand de huid vol als de kwaliteit hem niet zinde. Hij ontsloeg mensen ter plekke, maar vergat een paar uur later dat hij dat had gedaan.
Tegen deze tijd had Koroljov het ook al aan zijn hart. Tegen Sputnik-2 slikte hij al medicijnen daarvoor en gaandeweg werd zijn gezondheid er niet beter op. Mijn hij ging altijd door.
Koroljov bemoeide zich met alles en iedereen en dus ook met het ontwerp van het bemande Vostok ruimteschip. En met de selectie van de kosmonauten. En tijdens de vlucht van Joeri Gagarin, was Koroljov de vluchtleider en hij had contact met Gagarin. Dat was bij de Amerikanen niet voor te stellen: dat Werner von Braun tegen Eugene Kranz had gezegd: "Ga eens even op zei, joh. Ik regel dit wel even". Het was allemaal onderdeel van Koroljov's plan: om mensen op de maan te zetten en naar Mars te brengen.
De race naar de maan en Koroljov's dood
Na Gagarin's vlucht en die van German Titov, vlogen Vostok 3 en 4 gelijktijdig en Vostok 5 en 6 ook. Maar Koroljov was ondertussen al lang bezig met de volgende stap: het Sojoez ruimteschip en de krachtige N-1 raket. De N-1 wordt nog altijd gezien als de Sovjet maanraket, maar Koroljov wilde er eigenlijk ook mensen mee naar Mars brengen. Een probleem was alleen dat het geld er niet voor kwam. Erger nog, de machthebbers besloten te wedden op twee (kostbare) paarden om mensen voor de Amerikanen op de maan te brengen.
Tegen het eind van zijn leven begon Koroljov in te zien dat hij niet in staat was om werkelijk alles aan te sturen en hij bracht het werk aan maan- en planeetsondes onder bij Lavotsjkin, die daarna de Loena 9 en de Venera Venus-landers wisten af te leveren.
Maar hoe dan ook ging het bergafwaards met Koroljov's gezondheid. Niet dat Koroljov zich daardoor wilde laten remmen. Hij bleef zich met bijna het totale programma bemoeien.
Dokters ontdekten een poliep bij hem en de minister van gezondheid zou die persoonlijk in een operatie gaan verwijderen. Op 14 januari 1966 ging Koroljov onder het mes, maar tijdens die operatie ontdekte dokter Petrovski een enorme tumor in Koroljov's bekken. Die verwijderde Petrovski daarbij, waarna hij met moeite bloedingen wist te stoppen. Het was toen al duidelijk dat deze operatie eigenlijk veel te zwaar was. Even leek het goed te gaan, maar kort daarna werden de dokters terug geroepen. Koroljov's conditie verslechterde snel en uiteindelijk overleed hij op de operatietafel.
Einde van onbekendheid
Tot zijn dood was Koroljov's naam geheim. De machthebbers waren namelijk bang dat hij ontvoerd zou worden. En dan waren ze hun grootste troef kwijt. Het is niet voor te stellen hoe Koroljov ondanks dat zijn energie voor de ruimtevaart bleef houden. Terwijl Joeri Gagarin in de schijnwerpers stond, stond Koroljov in de schaduw.
Dat veranderde pas op de dag dat hij overleed. Dat was het moment dat dat de Sovjet Unie uit de doeken deed wie Sergej Koroljov was. Brezjnev persoonlijk droeg de baar van Koroljov.
Vassili Misjin werd het nieuwe hoofd van Koroljov's ontwerpbureau en kreeg de opdracht om kosmonauten op de maan te brengen. Dat was een onmogelijke taak. Niet alleen was Misjin simpelweg geen tweede Koroljov, maar ook het geld ontbrak. Of Koroljov het wel gelukt was als hij nog geleefd had, is twijfelachtig. Tegen de productie en efficiëntie van de Amerikanen, die vanaf project Gemini pas echt goed op stoom kwamen, konden de Sovjets simpelweg niet op. Misjin werd dan ook een paar jaar na Apollo 11 ontslagen.
Zijn opvolger werd een van de mannen die Koroljov in 1938 verraden had en waar hij daarna toch vele jaren had samengewerkt: Valentin Gloesjko. Gloesjko wiste alle sporen van de N-1 raket uit. In de jaren tachtig zou Gloesjko zelf een raket ontwerpen die mensen op de maan had kunnen brengen: de Energia. Maar toen viel het doek voor de Sovjet Unie en eveneens de Energia.
Over het boek
Je kunt "Korolev" zien als een rapportage. James Harford heeft geprobeerd alles over de man te weten te komen en heeft dit genoteerd in dit boek. Het boek staat vol met geschiedenis, maar ook verhalen, anekdotes en verslagen van mensen van hoog tot laag over hoe Koroljov was. Het is een prachtig eerbetoon aan een man die eigenlijk bekend zou moeten zijn bij iedere ruimtevaartliefhebber.
Het is jammer dat ik geen filmproducent ben. In Koroljov's leven zit volgens mij een prachtig verhaal over een tragische man die toch zijn dromen wist waar te maken. In de juiste handen Oscar-materiaal.
James Harford was al sinds de start van het Sovjet ruimtevaartprogramma geïnteresseerd wie die mysterieuze raketontwerper was. Hij interviewde vele mensen die met Koroljov te maken hadden: raketontwerpers, astronauten, hoofden van andere bureaus en politici. En hij schreef in 1997 dit boek over hem. Hoe meer je over Koroljov leest, hoe meer je je afvraagt, waarom zijn naam in de ruimtevaart niet op ieders lippen ligt.
Het verhaal over Koroljov kan eigenlijk niet tragischer. Eind jaren twintig, begin jaren dertig begon hij met vrienden het bouwen van raketten in de toen straatarme Sovjet Unie. Ze hadden weinig te eten, maar het lukte ze wel om, niet lang na de Amerikaan Robert Goddard en Duitse raketontwerpers, een raket te lanceren op vloeibare brandstof. Wat eerst meer een (gevaarlijke) hobby was, begon ook militaire interesse te wekken.
Gevangene
Helaas begint in die tijd Stalin's Grote Zuivering: een tijd van grote paranoia, waarin iedereen opgepakt en geëxecuteerd kon worden die ook maar op een of andere wijze als tegenstander van de staat gezien kon worden. Miljoenen mensen zijn in die tijd om het leven gekomen door executie of na tewerkstelling in de strafkampen in de Goelag.
En zo gebeurde het dat Koroljov in 1938 opgepakt werd omdat de man aan het hoofd van het bureau waar hij werkte, maarschalk Tukhachevsky, verdacht werd overheidsgeld niet goed te hebben besteedt. Koroljov werd verlinkt door zijn mede-experimenteerders, alhoewel dat ze in die tijd misschien niet heel zwaar aan te rekenen viel. Koroljov ontkende een misdaad gepleegd te hebben, maar kreeg toch 10 jaar in een strafkamp in Siberië. En zo kwam hij terecht in Kolyma, een goudwinningsmijn in een plaats waar de temperatuur in de winter 20 tot 30 graden onder nul is. Gevangenen kregen niet genoeg kleding of eten. Een bewaker brak zelfs Koroljov's kaak.
De aanval door Hitler op de Sovjet Unie was voor velen een nachtmerrie, maar voor Koroljov was het een zegen: de paranoïde machthebbers in Moskou herinnerden zich opeens dat het handig was om mensen te hebben die vliegtuigen en raketten konden ontwerpen. Vooral omdat op een gegeven moment Duitse troepen Moskou zeer dicht genaderd waren. Zo ging er een brief naar Kolyma dat Koroljov overgezet moest worden naar een gevangenis in Moskou. Voor vervoer was echter niet gezorgd en vanwege de net begonnen winter ging de veerboot vanaf het gevangeniseiland naar het vaste land niet.
Eenmaal toch in Moskou gekomen, werd hij tewerkgesteld onder de, eveneens gevangen, vliegtuigontwerper Tupolev. Het is eigenlijk niet te bevatten hoe deze gevangenen onder dit regime toch de drijfveer wisten op te brengen om een goede duikbommenwerper op te leveren. Maar dit vliegtuig beviel in ieder geval wel zo goed, dat alle gevangenen, waaronder Koroljov, werden vrijgelaten. En zelfs daarna werken zij toch door aan nieuwe ontwerpen.
Van de V-2 tot Sputnik
Na de oorlog kwam een betere tijd voor Koroljov. Hij werd gevraagd om de V-2 raketten te onderzoeken die de Duitsers hadden achtergelaten. Hoewel de Amerikanen veruit het beste van de V-2's wisten te confisqueren, was er genoeg materiaal voor Koroljov om onderzoek naar te doen. Ook waren er genoeg Duitse raketontwerpers die hun kennis met de Sovjets deelden.
Koroljov bouwde verder door op basis van de V-2 (door de Sovjets inmiddels R-2 genoemd). In de loop van de jaren wist hij grotere en krachtigere raketten te bouwen. Met name Nikita Chroesjtsjov was geïnteresseerd hierin, omdat de Sovjet Unie zich niet kon meten met de enorme aantallen Amerikaanse met kernbommen bewapende bommenwerpers. Maar als Koroljov een ballistische raket kom maken die een kernbom kon brengen op het territorium van de Verenigde Staten, dan kon Chroesjtsjov terugdreigen.
Een aandachtspunt hierbij was trouwens dat de kernbom van de Sovjets loodzwaar was. Vele malen zwaarder dan de Amerikaanse variant van vergelijkbare kracht. Dus Koroljov moest ook een zware raket opleveren om een bom op Amerika te kunnen gooien.
Niemand dacht daarbij aan ruimtevaart. Niemand, behalve Sergej Koroljov. Hij had al langer een droom om mensen op de maan en op Mars te brengen met zijn raketten. Gewiekst wist hij Chroesjtsjov zover te krijgen, dat zijn bureau een wetenschappelijke satelliet mocht lanceren als de raket zijn nut in een test bewezen had. En dat deed hij in augustus 1957. Een R-7 raket wist de afstand van lanceerbasis Baikonoer in Kazachstan te overbruggen naar het oostelijke schiereiland Kamsjatka, zo'n 7000 km verder.
Koroljov had graag een ton wegende wetenschappelijke satelliet willen lanceren, maar die was nog niet klaar in oktober 1957. Ondertussen kwamen de Sovjets geruchten ter ore dat de Amerikanen van plan waren om een satelliet te lanceren. Koroljov besloot daarom niet langer te wachten en in plaats daarvan een heel simpele satelliet te lanceren, de Sputnik 1.
Sputnik 1 en diens derde rakettrap waren met opzet zo glimmend mogelijk. Dat was Koroljov's idee. Op deze manier kon iedereen de satelliet zien als deze over kwam en niemand kon zijn prestatie en die van de Sovjets dan ontkennen. Maar wat er werkelijk na 4 oktober 1957 gebeurde, had zelfs Chroesjtsjov niet kunnen dromen.
Sputnik en verder
Aanvankelijk haalde het nieuws dat de Sovjets een satelliet gelanceerd hadden, slechts pagina 3 van de Pravda. Maar hoe anders was dat in de Westerse wereld. De Amerikanen werden helemaal gek van het idee dat de Sovjet Unie zonder waarschuwing een kernbom op hun hoofd konden gooien. Het Pentagon wist - dankzij U2 spionage vliegtuigen - heel goed dat de Sovjets daar bepaald nog niet de middelen voor hadden. De Sovjets hadden nog maar twee lanceerplatforms hiervoor. Maar dat vertellen zou betekenen dat ze zouden moeten bekennen dat er regelmatig spionagevliegtuigen over de Sovjet Unie vlogen. Dus zei president Eisenhower liever niets en bleef de publieke opinie vol van angst.
Je moet niet denken dat de R-7 het ideale wapen was. Het koste uren om zo'n R-7 raket vol te tanken en dat lang voordat deze kon gelanceerd worden, kon een Amerikaanse bommenwerper de basis uitschakelen. Wellicht kon Koroljov dat niet heel veel schelen. De impact van Sputnik was zo groot, dat de Sovjet machthebbers er meer van wilden. Kon Koroljov volgende maand niet een hond in de ruimte lanceren?
Daarna was de wetenschappelijke satelliet Sputnik-3 aan de beurt. Ter vergelijk: Sputnik-3 woog een ton. De eerste Amerikaanse satelliet, Explorer-1, woog 14 kg. Met Sputnik-3 hadden ook makkelijk de stralingsgordels rond de aarde ontdekt kunnen worden, ware het niet dat Sputnik-3 zijn gegevens niet kon vastleggen als hij uit het zicht van de Sovjet Unie vloog. De tape recorder om al die gegevens vast te leggen, was namelijk stuk. Dan nog had men internationaal best willen helpen met het vastleggen van deze kostbare wetenschappelijke gegevens, maar de Sovjets wilden daarbij niet helpen. En zo waren het uiteindelijk de Amerikanen met hun veel lichtere Explorers die de stralingsgordels ontdekten.
Een satelliet op de maan en een mens in de ruimte
Korolev kon nog lang voortbouwen op het succes van de R-7 raket. Deze raket was krachtig genoeg om in 1959 een object langs de maan te laten vliegen. Toegegeven, Loena-1 had eigenlijk op de maan moeten komen, maar dat lukte met Loena-2 uiteindelijk wel. Het was op dit moment dat de Amerikaanse raketontwerpers pas goed begrepen hoe zeer de Sovjets hen overklasten.
Maar Koroljov wilde meer. Hij wilde satellieten naar de planeten brengen en mensen in de ruimte brengen. Koroljov zelf was hier de drijvende kracht achter. Hij leek alles en iedereen aan te sturen. Hij sprak met hoofden van afdelingen, maar als die het naar zijn zin niet goed deden, liep hij net zo makkelijk direct naar hun werknemers om dingen gedaan te krijgen. Quality control? Dat was Koroljov. Waar nodig schold hij iemand de huid vol als de kwaliteit hem niet zinde. Hij ontsloeg mensen ter plekke, maar vergat een paar uur later dat hij dat had gedaan.
Tegen deze tijd had Koroljov het ook al aan zijn hart. Tegen Sputnik-2 slikte hij al medicijnen daarvoor en gaandeweg werd zijn gezondheid er niet beter op. Mijn hij ging altijd door.
Koroljov bemoeide zich met alles en iedereen en dus ook met het ontwerp van het bemande Vostok ruimteschip. En met de selectie van de kosmonauten. En tijdens de vlucht van Joeri Gagarin, was Koroljov de vluchtleider en hij had contact met Gagarin. Dat was bij de Amerikanen niet voor te stellen: dat Werner von Braun tegen Eugene Kranz had gezegd: "Ga eens even op zei, joh. Ik regel dit wel even". Het was allemaal onderdeel van Koroljov's plan: om mensen op de maan te zetten en naar Mars te brengen.
De race naar de maan en Koroljov's dood
Na Gagarin's vlucht en die van German Titov, vlogen Vostok 3 en 4 gelijktijdig en Vostok 5 en 6 ook. Maar Koroljov was ondertussen al lang bezig met de volgende stap: het Sojoez ruimteschip en de krachtige N-1 raket. De N-1 wordt nog altijd gezien als de Sovjet maanraket, maar Koroljov wilde er eigenlijk ook mensen mee naar Mars brengen. Een probleem was alleen dat het geld er niet voor kwam. Erger nog, de machthebbers besloten te wedden op twee (kostbare) paarden om mensen voor de Amerikanen op de maan te brengen.
Tegen het eind van zijn leven begon Koroljov in te zien dat hij niet in staat was om werkelijk alles aan te sturen en hij bracht het werk aan maan- en planeetsondes onder bij Lavotsjkin, die daarna de Loena 9 en de Venera Venus-landers wisten af te leveren.
Maar hoe dan ook ging het bergafwaards met Koroljov's gezondheid. Niet dat Koroljov zich daardoor wilde laten remmen. Hij bleef zich met bijna het totale programma bemoeien.
Dokters ontdekten een poliep bij hem en de minister van gezondheid zou die persoonlijk in een operatie gaan verwijderen. Op 14 januari 1966 ging Koroljov onder het mes, maar tijdens die operatie ontdekte dokter Petrovski een enorme tumor in Koroljov's bekken. Die verwijderde Petrovski daarbij, waarna hij met moeite bloedingen wist te stoppen. Het was toen al duidelijk dat deze operatie eigenlijk veel te zwaar was. Even leek het goed te gaan, maar kort daarna werden de dokters terug geroepen. Koroljov's conditie verslechterde snel en uiteindelijk overleed hij op de operatietafel.
Einde van onbekendheid
Tot zijn dood was Koroljov's naam geheim. De machthebbers waren namelijk bang dat hij ontvoerd zou worden. En dan waren ze hun grootste troef kwijt. Het is niet voor te stellen hoe Koroljov ondanks dat zijn energie voor de ruimtevaart bleef houden. Terwijl Joeri Gagarin in de schijnwerpers stond, stond Koroljov in de schaduw.
Dat veranderde pas op de dag dat hij overleed. Dat was het moment dat dat de Sovjet Unie uit de doeken deed wie Sergej Koroljov was. Brezjnev persoonlijk droeg de baar van Koroljov.
Vassili Misjin werd het nieuwe hoofd van Koroljov's ontwerpbureau en kreeg de opdracht om kosmonauten op de maan te brengen. Dat was een onmogelijke taak. Niet alleen was Misjin simpelweg geen tweede Koroljov, maar ook het geld ontbrak. Of Koroljov het wel gelukt was als hij nog geleefd had, is twijfelachtig. Tegen de productie en efficiëntie van de Amerikanen, die vanaf project Gemini pas echt goed op stoom kwamen, konden de Sovjets simpelweg niet op. Misjin werd dan ook een paar jaar na Apollo 11 ontslagen.
Zijn opvolger werd een van de mannen die Koroljov in 1938 verraden had en waar hij daarna toch vele jaren had samengewerkt: Valentin Gloesjko. Gloesjko wiste alle sporen van de N-1 raket uit. In de jaren tachtig zou Gloesjko zelf een raket ontwerpen die mensen op de maan had kunnen brengen: de Energia. Maar toen viel het doek voor de Sovjet Unie en eveneens de Energia.
Over het boek
Je kunt "Korolev" zien als een rapportage. James Harford heeft geprobeerd alles over de man te weten te komen en heeft dit genoteerd in dit boek. Het boek staat vol met geschiedenis, maar ook verhalen, anekdotes en verslagen van mensen van hoog tot laag over hoe Koroljov was. Het is een prachtig eerbetoon aan een man die eigenlijk bekend zou moeten zijn bij iedere ruimtevaartliefhebber.
Het is jammer dat ik geen filmproducent ben. In Koroljov's leven zit volgens mij een prachtig verhaal over een tragische man die toch zijn dromen wist waar te maken. In de juiste handen Oscar-materiaal.
