(Dit bericht werd oorspronkelijk gepubliceerd op de In het diepe blog op Vkblog op 14 juni 2010)
Vandaag moet de Japanse asteroïdemissie Hayabusa na een lange missie een monster van de asteroïde Itokawa naar Aarde brengen. Het was een ambitieuze missie van vallen en opstaan. Je kunt zeggen dat de missie op zijn tandvlees terug bij Aarde gekomen is. Vanuit Australië heeft men inmiddels kunnen zien dat het moederschip in de atmosfeer verbrand is na het loslaten van de afdalingscapsule. De capsule is inmiddels geland en men heeft het signaal van de gelande capsule opgevangen. Of er in de afdalingscapsule echt zich een monster van Itokawa bevindt, dat zullen we moeten afwachten. Daar is de Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA niet zeker van.
We zien hier een foto gemaakt van de terugkeer door de dampkring van Hayabusa en helemaal rechts de capsule.
Hayabusa werd gelanceerd op 9 mei 2003 met een MV-5 raket. Meteen het eerste jaar kreeg Hayabusa een probleem te verwerken: een van de grootste uitbarstingen van de Zon beschadigde de zonnepanelen. Die zonnepanelen had Hayabusa nodig om de ionenmotor mee aan te drijven. De missie kon toch door en in september 2004 kon Hayabusa Itokawa in beeld brengen. De asteroïde Itokawa, 549 meter lang en 180 meter breed, bleek een rommelig ding. Het was een soort puinhoop die bij elkaar gekomen is onder invloed van heel weinig zwaartekracht. Zo'n asteroïde hadden we nog niet van dichtbij gezien.
Twee foto's van Itokawa.
In september 2005 begon Hayabusa Itokawa te benaderen. Elke keer werd de baan van Hayabusa om de aardappelvormige asteroïde verlaagd. Op 10 november liet Hayabusa een kleine rover los, die op het oppervlak van de asteroïde had moeten rijden. Echter, deze rover miste de asteroïde en zweefde er vandaan.
Op 19 november 2005 ging Hayabusa over tot landing en monstername. Volgens de eerste berichten was Hayabusa een half uur lang 10 meter boven het oppervlak blijven hangen. Maar later bleek dat de ruimtesonde wel degelijk geland was. We weten alleen niet of er daarbij een monster genomen is. Het was in ieder geval niet de bedoeling om zo lang op of rond Itokawa te blijven. Het door de asteroïde gereflecteerde extra zonlicht zorgde ervoor dat Hayabusa te veel opwarmde.
De vluchtsoftware besloot daarop om in veilige mode te gaan en automatisch werd Hayabusa op 100 kilometer afstand van het oppervlak van Itokawa gebracht. Ook bracht de software Hayabusa ertoe te stabiliseren door rond te draaien. Dit alles moest weer ongedaan gemaakt worden voor een tweede poging. Die poging werd uitgevoerd op 26 november 2005. Dit keer leek de landing en monstername soepel te gaan, maar nadat Hayabusa weer opsteeg van het oppervlak ging het serieus fout: een lek in het chemische voorstuwingsmechanisme zorgde ervoor dat Hayabusa niet meer onder controle was. De Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA raakte zelfs het contact enkele dagen kwijt.
JAXA wist van tijd tot tijd weer contact te leggen met de ruimtesonde en stukje bij beetje kreeg men weer vat op de satelliet. Men was bij nader inzien minder zeker of monstername op Itokawa eigenlijk wel gelukt was. Een geplande terugkeer naar Aarde in december 2005 zat er ook niet in. Pas in maart 2006 wist JAXA weer regelmatig contact te krijgen met Hayabusa. In 2006 en begin 2007 werd gewerkt aan een strategie om Hayabusa gestabiliseerd te krijgen en daarna terug naar huis.
In april 2007 ging Hayabusa op weg. Nog maar een vliegwiel werkte om Hayabusa te stabiliseren en nog maar een van de vier electrische ionenmotoren werkte. Motor A werkte al sinds de lancering niet, C was onstabiel sinds de landing op Itokawa en B liet het afweten toen Hayabusa net op de terugweg ging. Tegen augustus 2007 wist JAXA motoren B en C toch nog aan het werk te krijgen. Zo kwam Hayabusa steeds dichterbij zijn einddoel.
In november 2009 viel de tot dan toe meest betrouwbare motor D uit en ook B was weer uitgevallen. Nu moest Hayabusa verder op motor C en dat was niet genoeg om de Aarde te halen. De technici bij JAXA moesten een list verzinnen. En zij kwamen met een oplossing. Bij een ionenmotor wordt brandstof niet verbrand, maar geïoniseerd. De vrijkomende ionen passeren twee electrisch sterk geladen roosters en worden daardoor versneld. Nu was het zo dat een onderdeel van motor B, de neutralisator niet werkte. En motor A werkte, maar de neutralisator wel. Men wist nu de neutralizator van motor A te gebruiken om motor B te laten werken. Daarmee kon Hayabusa op zijn tandvlees de Aarde bereiken.
Tja, en toen kwam Aarde in het visier. Zou de afdalingscapsule los komen? Zou de capsule heelhuids terechkomen op Aarde? En zo ja, zit er een monster in? Allemaal vragen, en er komen nu antwoorden. De capsule kwam goed los en deze heeft de landing ingezet. Helicopters zijn op weg naar de capsule en dan weten we meer.
Net gevonden op UnmannedSpaceflight.com: een video van de reentry van Hayabusa vanuit een DC-8 van de NASA. Nooit gedacht dat je die terugkeer van Hayabusa zo goed kon zien.
De capsule is inmiddels intakt gevonden. Fantastisch dat het verhaal wat dat betreft goed afloopt. Nou de monsters van Itokawa nog.
Bronnen: Planetary Society blog met een terugblik op de missie, Hayabusa op Twitter, UnmannedSpaceflight.com met updates.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten