donderdag 22 september 2011

Morgenavond geeft de UARS satelliet misschien een lichtshow!

Morgen valt een satelliet genaamd de Upper Atmosphere Research Satellite (UARS, ongelukkigerwijs uitgesproken in het Engels als "You arse") terug door de dampkring. Deze satelliet heeft sinds zijn lancering door een shuttle in 1991 jarenlang onderzoek gedaan aan de ozonlaag. Sinds 2005 wordt de satelliet niet meer gebruikt. De NASA heeft baan van de satelliet toen expres omlaag gebracht om te voorkomen dat de satelliet decennia lang een bestaan als ruimteschroot zou krijgen.

De shuttle Discovery bracht UARS op de STS-48 missie op een hoogte van 600 km en een hoek op de evenaar van 57 graden. Dat betekent dat de baan van de satelliet reikt tussen 57 graden noorderbreedte en 57 graden zuiderbreedte. Met andere woorden: de UARS komt ook regelmatig over ons land langs.

Satellieten in een lage aardbaan (zoals 600 km hoogte) vallen een heel klein beetje onder de invloed van de atmosfeer van de Aarde. Die is op die hoogte heel ijl, maar is genoeg om een satelliet steeds een heel klein beetje af te remmen. En afremmen in een baan om de Aarde betekent dat je baan lager wordt. Hoe lager je komt, hoe groter de invloed van de atmosfeer en het proces gaat dus steeds sneller.


De satelliet is inmiddels, mede dankzij de baancorrectie in 2005, in een baan van 175 bij 184 km hoogte (eerder vandaag nog 185 bij 195 km) en daar is de atmosfeer al zo dicht, dat het afremmen steeds sneller gaat. Ook een uitbarsting van de Zon heeft de satelliet onlangs nog een zetje gegeven. De baan en tijdstip van terugkeer van de satelliet is ook heel lastig te voorspellen.

NASA geeft updates via onder andere een RSS feed en Twitter. NASA verwacht dat de satelliet zal opbreken in meerdere stukken, waarvan delen op de grond kunnen komen. Daarbij weet NASA nu alvast te vertellen dat UARS niet boven Amerika zal komen. Prettig te weten. Waar dan wel? Dat is zelfs nu lastig te bepalen. Men schat nu in dat hij terug zal vallen boven de kust van Peru, maar als UARS een beetje sneller of langzamer daalt dan verwacht, dan kan hij ook een halve baan vroeger of later neerkomen. Boven Groot-Brittanniƫ bijvoorbeeld.

Kans op menselijk letsel is klein, volgens NASA een kans van 1 op 3200. We hebben wel een kans op een spectaculaire lichtshow. Ergens morgenavond moet die plaatshebben. De huidige schatting is 1:58 plus of min 7 uur. Zeven uur geleden werd dat nog geschat op 23:00 plus of min 9 uur. Of we hem gaan zien weten we nog niet. NASA's UARS Twitter account heeft de meest recente info.

Astronoom Thierry Legault wist vorige week de UARS in beeld te krijgen met zijn telescoop. Die ziet er dus zo uit:




[Update 29 sept 20:15] Nog altijd is niet bekend waar en hoe laat UARS gaat terechtkomen. Het moment van terugkeer staat nu geschat op 5:16 vanacht plus of min 5 uur. Dat is een fikse marge. En aangezien je in 44 minuten aan de andere kant van de wereld bent op die hoogte, betekent dat ook dat de plek van terugkeer nog niet te bepalen valt.

De reden waarom UARS het langer volhoudt in zijn baan, is dat de positie van de satelliet gunstiger (aerodynamischer) is geweest.

Ralf Vandenberg, een Nederlandse astrofotograaf wist UARS in kleur op de gevoelige plaat te zetten:


[Update 30 sept 0:35] Laatste voorspelde tijdstip: 6:04 plus of min 3 uur (22:47 gemeten).


Bronnen: NASA, Planetary Society blog, Bad Astronomy blog.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten