De WISE telescoop doet zijn ogen dicht

Wanneer een telescoop zijn eerste beelden laat zien, wordt dat wel "first light" genoemd. Maar als een telescoop voor het laatst het heelal in kijkt, hoor je niemand over de 'last light'. Maar voor de WISE ruimtetelescoop is het toch echt over en sluiten.

De laatste foto van WISE van een gebied van de Melkweg in sterrenbeeld Perseus, waar veel sterren en stof te vinden is. Toen deze foto genomen werd, was de koelvloeistof al op. (Hoge resolutie versie)

Dat is nu eenmaal het lot van de meeste infrarood-telescopen. Dit type telescopen moet gekoeld worden, zodat je er hele koude objecten mee kunt detecteren die nog nooit tevoren zijn gezien. Te denken valt aan onontdekte asteroïden, uitgedoofde sterren en wie weet, een verre planeet rond ons zonnestelsel.

Er zijn allerlei manieren om een infrarood-telescoop te koelen. Een ervan is door te telescoop te zetten in een bad met vloeibare stikstof of helium. In geval van de WISE telescoop was de telescoop gebouwd in een vat vloeibaar helium. Doordat er steeds een klein beetje helium verdampt, wordt energie onttrokken en blijft de temperatuur laag. Dat helium raakt op en in oktober vorig jaar was het zover voor WISE.

Maar niet getreurd, dit alles was van te voren ingecalculeerd. In zijn actieve periode sinds zijn lancering in december 2009 heeft WISE de hele sterrenhemel twee keer gefotografeerd. WISE heeft daarmee zoveel materiaal opgeleverd, dat wetenschappers pas 17 maanden na nu denken te kunnen komen met een definitief rapport over wat ze gevonden hebben.

De sterrenstelsels M81 en M82 (boven) in infrarood. Vermoedelijk zijn de twee sterrenstelsels ooit elkaar tegen gekomen en heeft dat M82 geleid tot een uitbarsting van geboortes van sterren. Beide zijn ook met een goede verrekijker of telescoop te vinden in Grote Beer. (De hoge resolutie versie)

In oktober vorig jaar al had WISE 33.500 nieuwe asteroïden en kometen ontdekt, waarvan er 136 dicht in de buurt van de Aarde hun baantjes draaien, 19 daarvan zelfs werden geclassificeerd als "Possible Hazardous Objects". WISE vond een zeer koele bruine dwerg op ongeveer 10-20 lichtjaar afstand van ons, op astronomische schaal is dat alsof we in dezelfde straat wonen.

En heel, heel misschien zit er tussen al die foto's een nieuwe planeet in ons zonnestelsel bij, de illustere Tyche. Tyche is een hypothetische planeet die ver, ver van de Aarde zijn rondjes zou kunnen draaien rond de Zon. En met ver bedoel ik duizenden astronomische eenheden (AU) van de Zon vandaan (1 AU is de afstand Aarde-Zon, Neptunus staat bijvoorbeeld 30 AU ver). Als Tyche bestaat, dan zal WISE hem inmiddels gevonden hebben. Zo niet, vergeet het dan maar.

De ster Zeta Ophiuchi (midden) ploegt zich door sterrenstof. Zeta Ophiuchi maakte waarschijnlijk ooit onderdeel uit van een binaire ster, waarbij de andere ster explodeerde in een supernova. Zeta Ophiuchi is sinds dien "op de vlucht". (Hoge resolutie versie).

De Pleïaden, ofwel de zeven gezusters, zien er in infrarood wel even anders uit dan in zichtbaar licht (zie deze Hubble foto ter vergelijk). (Hier de hoge resolutie foto)

Een vreemde binaire ster. Een van de twee sterren is aan het sterven. We weten nog niet hoe de oranje ringen ontstaan zijn.

Bronnen: Bad Astronomy blog, NASA's WISE site,