Zoals ik al in mijn vorige artikel vertelde gaat de shuttle Endeavour aanstaande vrijdag om 21:47 richting het ruimtestation ISS met de Alpha Magnetic Spectrometer-2. Endeavour brengt ook de ExPRESS Logistics Carrier 3 (ELC3) mee, wat in feite een soort magazijnstelling is met reserveonderdelen voor ISS. Het is een paneel, waar onderdelen op bevestigd kunnen worden tot ze nodig zijn.
Lading en experimenten
ELC3 hangt buiten de bewoonde modules. Op ELC3 vindt je bijvoorbeeld een extra tank met ammoniak voor de koeling, een soort grote gereedschapskist met tien grote zekeringen en een reservecomputer voor de ruimtearm, een extra hogedruk-gas-tank waarin zuurstof voor ruimtewandelingen kan worden opgeslagen en een extra antenne. Ook is er een reservearm voor de Dextre robot. Dit is een robot die gebruikt kan worden aan het eind van de ruimtearm van het ruimtestation.
Al die reserveonderdelen zijn nodig, want als in juni de laatste shuttle naar ISS gaat, dan is er geen ruimtevaartuig meer dat dergelijke spullen buiten bij het station kan brengen. De meeste vrachtschepen leveren alleen spullen voor in het station, wat betekent dat je beperkt bent tot de breedte van de luchtsluizen om spullen buiten het station te brengen. Het enige ruimtevaartuig dat wel eens iets voor buiten het ruimtestation brengt, is de Japanse HTV, maar die is alleen uitgerust voor de uitwisseling voor Japanse experimenten.
Experimenten kunnen ook geplaatst worden op de ELC's (er zijn er straks vier). Opmerkelijk genoeg brengt deze vlucht een experiment van het Amerikaanse ministerie van Defensie, de Space Test Program - Houston 3 (STP-H3). STP-H3 is een doos die vier experimenten bevat, geen van alle zijn ze erg geheim. Het zijn vooral experimenten om nieuwe satelliet-technieken te proberen: een nieuw koelingssysteem, een nieuw soort thermische deken dat lichter en goedkoper is, een nieuwe sterrensensor (voor navigatie) en een sensor dat de interactie tussen aankomende voertuigen en het ruimtestation meet, en dan op het gebied van de plasma omgeving van deze ruimteschepen.
Endeavour brengt ook de Orbiter Boom Sensor System (OBSS). Nu is dat niets speciaals. Sinds de ramp met de Columbia neemt elke shuttle deze 15 meter lange paal mee waarmee het hitteschild onder de shuttle geïnspecteerd wordt. Alleen laat Endeavour hem, als alle controles zijn gedaan, achter op het Integrated Trusse Segment (de balk waar de zonnepanelen aan bevestigd zijn). De OBSS is al eens handig geweest bij de reparatie van een zonnepaneel.
Verder zijn er nog wat kleine dingen, zoals een paneel van het Materials on International Space Station Experiment (MISSE). Op dit paneel zijn allerlei materialen bevestigd die lange tijd blootgesteld worden aan de extreme temperatuursverschillen, atomische zuurstof, UV straling en het vacuüm in de ruimte. Op dit moment hangt MISSE-7 al sinds november 2009 aan een ELC paneel. Er zit onder andere een stralingsgehardende computer op, die getest is. Wat er op MISSE-8 getest gaat worden, heb ik nergens kunnen vinden (de officiële MISSE site is sinds MISSE-5 al niet meer bijgewerkt).
Ook wordt een nieuw rendez-vous systeem voor het Orion ruimtevaartuig getest (als deze ooit gaat vliegen). Een laptop aan boord van Endeavour zal extra metingen doen in het kader hiervan als de shuttle bij ISS komt. Als de shuttle ISS verlaat, zal het experiment nog eens herhaald worden en de shuttle zal dan nog eens een rendez-vous met ISS uitvoeren. Dit experiment heet STORRM (Sensor Test for Orion Rel-Nav Risk Mitigation). NASA is dol op zulke afkortingen.
De shuttle neemt ook allerlei kleine experimenten en ook Lego mee, waarmee astronauten aan kinderen kunnen laten zien hoe ruimtevaart werkt. Ze nemen zelfs een schaalmodel van Lego van ISS mee.
Bemanning
Aan boord zal weer een ervaren bemanning zijn. Commandant is Mark Kelly. Hij vliegt al voor de vierde keer, maar de nieuwszenders kennen hem als de echtgenoot van congreslid Gabrielle Giffords, die in januari dit jaar door het hoofd geschoten werd in Tucson, Arizona. Destijds was de vraag of Mark Kelly nog wel in staat zou zijn om de missie te leiden. Maar Gabrielle Giffords zal zelf bij de lancering aanwezig zijn, dus dat zal wel lukken.
Piloot is Gregory Johnson. Hij vloog een keer eerder in 2008. Missie specialist Mike Fincke heeft totaal al meer dan een jaar in de ruimte geklokt, en hij is dan ook geen onbekende van ISS. Op diverse NASA filmpjes is hij nogal praatgraag en weet veel te vertellen over het verblijf in de ruimte. Hij had ook een kleine rol in een Star Trek aflevering. Fincke is de laatste persoon die voor het eerst op een shuttle vliegt.
Met de lancering van deze missie zijn er zowaar twee Italiaanse astronauten tegelijkertijd in de ruimte. ESA astronaut Roberto Vittori vliegt al weer voor de derde keer. Waarom hebben we nog geen twee Nederlandse astronauten tegelijkertijd in de ruimte gehad? Ik weet het niet zeker, maar het zou kunnen zijn omdat we, vergeleken bij Italië, een stelletje gierigaards zijn met onze bijdrage aan ESA. Ik zoek dat nog uit.
Verder is er Andrew Feustel, die eerder vloog op de laatste reparatiemissie van Hubble en Greg Chamitoff, die zijn derde missie maakt.
Embleem van de missie
Programma
Als de shuttle vrijdag gelanceerd is, dan begint de bemanning van de shuttle met het gebruikelijke programma. De deuren van de laadbak gaan open en de Ku-band antenne wordt op Aarde gericht. En vrijwel meteen aan het begin wordt dan ook het Alpha Magnetic Spectrometer-2 experiment aangezet vanaf de grond, om te testen of hij naar behoren werkt. Op vluchtdag 2 vindt een uitgebreide inspectie van het hitteschild plaats.
De koppeling met ISS vindt, zoals gebruikelijk, op vluchtdag 3 plaats. Na de geslaagde koppeling wordt nog dezelfde dag de ExPRESS Logistics Carrier 3 (ELC3) geïnstalleerd op de Integrated Truss Segment (de balk waar de zonnepanelen aan zitten).
Op vluchtdag 4 wordt AMS-02 geïnstalleerd. Astronauten Feustel en Chamitoff bereiden zich dan al voor op hun ruimtewandeling. Ze doen dat door van te voren zuivere zuurstof te ademen en flink te bewegen, zodat stikstof uit hun bloed gaat.
Op de vijfde vluchtdag gaan Feustel en Chamitoff ruimtewandelen. Ze verwisselen het MISSE experiment, installeren het een en ander voor het koelingssysteem en een antenne voor draadloze communicatie.
Op dag 6 wordt de Orbiter Boom Sensor System (OBSS) aan de Integrated Truss Segment gehangen. De bemanning krijgt dan ook even vrij. Aan het eind van de dag zullen Feustel en Fincke zich voorbereiden op de tweede ruimtewandeling. Op dag 7 vindt die ruimtewandeling plaats. Er wordt gekeken naar de draaiende elementen van een van de zonnepanelen en die wordt zonodig gesmeerd. Een ammoniak-tank wordt bijgevuld en de Dextre robot wordt gesmeerd. Het klinkt dus als een onderhoudsklus.
Op dag 8 krijgen de astronauten weer enige tijd vrij (is je wel eens opgevallen dat zij geen vijf-daagse werkweek hebben?). En er worden voorbereidingen getroffen voor de derde ruimtewandeling. Die ruimtewandeling vindt plaats op dag 9. Alleen wordt deze keer geen normale pre-breathe procedure gevolgd, maar een lichtere In-Suit Light Exercise pre-breathe. Als dit net zo goed werkt, dan hoeft er minder speciaal opgeslagen zuurstof gebruikt te worden voor de voorbereiding van een ruimtewandeling. Astronauten Feustel en Fincke zullen wat werk verrichten aan de Zarya module.
Op dag 10 wordt het hitteschild van Endeavour nog een keer nagekeken als er op de video's van de lancering gezien is dat er schuim van de Externe Tank tegen het hitteschild is aangevlogen. Dan wordt op dag 11 ruimtewandeling 4 voorbereid. Afhankelijk van de ervaringen met de nieuwe pre-breathe procedure wordt deze nog eens uitgevoerd. Fincke en Chamitoff zullen de OBSS definitief installeren op de Integrated Truss Segment. Ze zullen verder onder andere werk verrichten aan de Dextre robotarm.
Op dag 12 neemt de bemanning van STS-134 afscheid van de bemanning van ISS. Het luik tussen de shuttle en ISS zal worden gesloten, maar pas de volgende dag zal Endeavour ontkoppelen van het ruimtestation. De shuttle zal nog eens rondvliegen rond ISS en in het kader van het STORRM experiment wordt nog een keer een rendez-vous uitgevoerd.
De laatste landing van Endeavour zal op dag 15 van de missie zijn, ofwel op 13 mei om 15:28, of later natuurlijk, als de lancering is uitgesteld. De shuttle Endeavour heeft dan 25 missies gevlogen sinds 1992.
Bronnen: NASA's STS-134 press kit, Wikipedia.
Lading en experimenten
ELC3 hangt buiten de bewoonde modules. Op ELC3 vindt je bijvoorbeeld een extra tank met ammoniak voor de koeling, een soort grote gereedschapskist met tien grote zekeringen en een reservecomputer voor de ruimtearm, een extra hogedruk-gas-tank waarin zuurstof voor ruimtewandelingen kan worden opgeslagen en een extra antenne. Ook is er een reservearm voor de Dextre robot. Dit is een robot die gebruikt kan worden aan het eind van de ruimtearm van het ruimtestation.
 |
| De ExPRESS Logistics Carrier-3, beladen met reserveapparatuur en (in goudkleurig folie) een experimentenpakket van het Amerikaanse ministerie van Defensie. |
Al die reserveonderdelen zijn nodig, want als in juni de laatste shuttle naar ISS gaat, dan is er geen ruimtevaartuig meer dat dergelijke spullen buiten bij het station kan brengen. De meeste vrachtschepen leveren alleen spullen voor in het station, wat betekent dat je beperkt bent tot de breedte van de luchtsluizen om spullen buiten het station te brengen. Het enige ruimtevaartuig dat wel eens iets voor buiten het ruimtestation brengt, is de Japanse HTV, maar die is alleen uitgerust voor de uitwisseling voor Japanse experimenten.
Experimenten kunnen ook geplaatst worden op de ELC's (er zijn er straks vier). Opmerkelijk genoeg brengt deze vlucht een experiment van het Amerikaanse ministerie van Defensie, de Space Test Program - Houston 3 (STP-H3). STP-H3 is een doos die vier experimenten bevat, geen van alle zijn ze erg geheim. Het zijn vooral experimenten om nieuwe satelliet-technieken te proberen: een nieuw koelingssysteem, een nieuw soort thermische deken dat lichter en goedkoper is, een nieuwe sterrensensor (voor navigatie) en een sensor dat de interactie tussen aankomende voertuigen en het ruimtestation meet, en dan op het gebied van de plasma omgeving van deze ruimteschepen.
Endeavour brengt ook de Orbiter Boom Sensor System (OBSS). Nu is dat niets speciaals. Sinds de ramp met de Columbia neemt elke shuttle deze 15 meter lange paal mee waarmee het hitteschild onder de shuttle geïnspecteerd wordt. Alleen laat Endeavour hem, als alle controles zijn gedaan, achter op het Integrated Trusse Segment (de balk waar de zonnepanelen aan bevestigd zijn). De OBSS is al eens handig geweest bij de reparatie van een zonnepaneel.
Verder zijn er nog wat kleine dingen, zoals een paneel van het Materials on International Space Station Experiment (MISSE). Op dit paneel zijn allerlei materialen bevestigd die lange tijd blootgesteld worden aan de extreme temperatuursverschillen, atomische zuurstof, UV straling en het vacuüm in de ruimte. Op dit moment hangt MISSE-7 al sinds november 2009 aan een ELC paneel. Er zit onder andere een stralingsgehardende computer op, die getest is. Wat er op MISSE-8 getest gaat worden, heb ik nergens kunnen vinden (de officiële MISSE site is sinds MISSE-5 al niet meer bijgewerkt).
Ook wordt een nieuw rendez-vous systeem voor het Orion ruimtevaartuig getest (als deze ooit gaat vliegen). Een laptop aan boord van Endeavour zal extra metingen doen in het kader hiervan als de shuttle bij ISS komt. Als de shuttle ISS verlaat, zal het experiment nog eens herhaald worden en de shuttle zal dan nog eens een rendez-vous met ISS uitvoeren. Dit experiment heet STORRM (Sensor Test for Orion Rel-Nav Risk Mitigation). NASA is dol op zulke afkortingen.
De shuttle neemt ook allerlei kleine experimenten en ook Lego mee, waarmee astronauten aan kinderen kunnen laten zien hoe ruimtevaart werkt. Ze nemen zelfs een schaalmodel van Lego van ISS mee.
Bemanning
 |
| De spannende versie van de foto van de bemanning van STS-134, gekopieerd van de filmposter van de laatste Star Trek film. Van links naar rechts missie specialisten Andrew Feustel en Mike Fincke, commandant Mark Kelly, piloot Gregory Johnson, en missie specialisten Robert Vittori en Greg Chamitoff. |
Piloot is Gregory Johnson. Hij vloog een keer eerder in 2008. Missie specialist Mike Fincke heeft totaal al meer dan een jaar in de ruimte geklokt, en hij is dan ook geen onbekende van ISS. Op diverse NASA filmpjes is hij nogal praatgraag en weet veel te vertellen over het verblijf in de ruimte. Hij had ook een kleine rol in een Star Trek aflevering. Fincke is de laatste persoon die voor het eerst op een shuttle vliegt.
Met de lancering van deze missie zijn er zowaar twee Italiaanse astronauten tegelijkertijd in de ruimte. ESA astronaut Roberto Vittori vliegt al weer voor de derde keer. Waarom hebben we nog geen twee Nederlandse astronauten tegelijkertijd in de ruimte gehad? Ik weet het niet zeker, maar het zou kunnen zijn omdat we, vergeleken bij Italië, een stelletje gierigaards zijn met onze bijdrage aan ESA. Ik zoek dat nog uit.
Verder is er Andrew Feustel, die eerder vloog op de laatste reparatiemissie van Hubble en Greg Chamitoff, die zijn derde missie maakt.
Embleem van de missie
 |
| Het embleem van STS-134 is in de vorm een atoom met daar omheen electronen. De uitbarsting in het midden van het embleem symboliseert de Big Bang. |
Programma
Als de shuttle vrijdag gelanceerd is, dan begint de bemanning van de shuttle met het gebruikelijke programma. De deuren van de laadbak gaan open en de Ku-band antenne wordt op Aarde gericht. En vrijwel meteen aan het begin wordt dan ook het Alpha Magnetic Spectrometer-2 experiment aangezet vanaf de grond, om te testen of hij naar behoren werkt. Op vluchtdag 2 vindt een uitgebreide inspectie van het hitteschild plaats.
 |
| Commandant Mark Kelly en Gregory Johnson bij de training van de STS-134 missie. |
De koppeling met ISS vindt, zoals gebruikelijk, op vluchtdag 3 plaats. Na de geslaagde koppeling wordt nog dezelfde dag de ExPRESS Logistics Carrier 3 (ELC3) geïnstalleerd op de Integrated Truss Segment (de balk waar de zonnepanelen aan zitten).
Op vluchtdag 4 wordt AMS-02 geïnstalleerd. Astronauten Feustel en Chamitoff bereiden zich dan al voor op hun ruimtewandeling. Ze doen dat door van te voren zuivere zuurstof te ademen en flink te bewegen, zodat stikstof uit hun bloed gaat.
Op de vijfde vluchtdag gaan Feustel en Chamitoff ruimtewandelen. Ze verwisselen het MISSE experiment, installeren het een en ander voor het koelingssysteem en een antenne voor draadloze communicatie.
 |
| Astronauten Fincke en Feustel (achter) trainen voor een van de ruimtewandelingen. |
Op dag 6 wordt de Orbiter Boom Sensor System (OBSS) aan de Integrated Truss Segment gehangen. De bemanning krijgt dan ook even vrij. Aan het eind van de dag zullen Feustel en Fincke zich voorbereiden op de tweede ruimtewandeling. Op dag 7 vindt die ruimtewandeling plaats. Er wordt gekeken naar de draaiende elementen van een van de zonnepanelen en die wordt zonodig gesmeerd. Een ammoniak-tank wordt bijgevuld en de Dextre robot wordt gesmeerd. Het klinkt dus als een onderhoudsklus.
Op dag 8 krijgen de astronauten weer enige tijd vrij (is je wel eens opgevallen dat zij geen vijf-daagse werkweek hebben?). En er worden voorbereidingen getroffen voor de derde ruimtewandeling. Die ruimtewandeling vindt plaats op dag 9. Alleen wordt deze keer geen normale pre-breathe procedure gevolgd, maar een lichtere In-Suit Light Exercise pre-breathe. Als dit net zo goed werkt, dan hoeft er minder speciaal opgeslagen zuurstof gebruikt te worden voor de voorbereiding van een ruimtewandeling. Astronauten Feustel en Fincke zullen wat werk verrichten aan de Zarya module.
Op dag 10 wordt het hitteschild van Endeavour nog een keer nagekeken als er op de video's van de lancering gezien is dat er schuim van de Externe Tank tegen het hitteschild is aangevlogen. Dan wordt op dag 11 ruimtewandeling 4 voorbereid. Afhankelijk van de ervaringen met de nieuwe pre-breathe procedure wordt deze nog eens uitgevoerd. Fincke en Chamitoff zullen de OBSS definitief installeren op de Integrated Truss Segment. Ze zullen verder onder andere werk verrichten aan de Dextre robotarm.
 |
| Een bespreking van een van de trainingen in Johnson Space Center in Houston. |
Op dag 12 neemt de bemanning van STS-134 afscheid van de bemanning van ISS. Het luik tussen de shuttle en ISS zal worden gesloten, maar pas de volgende dag zal Endeavour ontkoppelen van het ruimtestation. De shuttle zal nog eens rondvliegen rond ISS en in het kader van het STORRM experiment wordt nog een keer een rendez-vous uitgevoerd.
De laatste landing van Endeavour zal op dag 15 van de missie zijn, ofwel op 13 mei om 15:28, of later natuurlijk, als de lancering is uitgesteld. De shuttle Endeavour heeft dan 25 missies gevlogen sinds 1992.
Bronnen: NASA's STS-134 press kit, Wikipedia.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten