Een gorilla op Mars?

(Dit bericht werd oorspronkelijk gepubliceerd op de In het diepe blog op Vkblog op 10 maart 2010)

Een gorilla op Mars? Op het Internet geldt volgens sommigen als iets op een foto of video ergens op lijkt, dan is het dat ook. Dat geldt helemaal voor ruimtevaartfoto's. Hoe werkt dat? Op Internet kan een papiersnipper in de cabine van de shuttle een UFO worden, als deze op video net voor het raam langszweeft. Een heuvel op Mars die onder bepaalde lichtcondities op lage resolutiefoto's lijkt op een gezicht van een man, dat is pertinent een boodschap van Marsbewoners aan de Aarde, zelfs als later deze heuvel een ingestorte hoop zand blijkt. Geen punt, dit slaan we op onder "complot" en we zoeken gewoon verder.

Maar NASA en ESA maken het soms wel lastig. Want met die camera's die objecten van slechts een meter doorsnee op Mars in beeld brengen, daar kun je onmogelijk piramides van een oude Martiaanse beschaving (dit verzin ik niet) mee vinden. Te veel detail, snap je. En dan die Mars rovers. Even overweeg je je hobby (het overal "vinden" van buitenaardse beschavingen) op te geven, maar dan, na lang speuren in de uit honderdduizenden foto's bestaande archieven van de Mars rovers, vind je het: een gorilla op Mars.



Ja, lach maar. Dit werd afgelopen week gepubliceerd in het gerenommeerde en prestigieuze wetenschappelijke Engelse tabloid The Sun. I kid you not. En ook hier geldt: als het er op lijkt, dan is het eerste dat in je opkomt waar. Een zilverrug gorilla op Mars van ongeveer 65 cm hoog (zo blijkt uit de stereo-opname en enige trigoniometrie). Leven op Mars bevestigd. Prachtig. Mooi te zien hoe het leven zich aanpast, ondanks het feit dat in geen velden of wegen het favoriete voedsel van de gorilla te vinden is (fruit en bladeren). Toch overleeft hij. Ook al is er slechts één gorillafoto gevonden. Die beesten zijn sluw, hoor.

De ontdekking komt ook op een prachtig moment: NASA's rover Spirit zit vast in een kuil met zand, dus die kan onmogelijk even terugrijden en zeggen: "nee hoor, kijk maar: het is een steen". Een Internet-mythe is geboren. Jammer alleen, dat Spirit niet terug hoeft te rijden, omdat het vlak na die onthullende foto uit 2004 vlak langs de gorilla kwam. De oplettende lezer zag het al lichtjaren ver aankomen: het blijkt inderdaad een steen.


Klik voor nog meer gorilla-foto's.

Om de die-hard gorilla-spotters te overtuigen dat deze rots inderdaad geen gorilla is, zette Doug Ellison, beheerder (en in eigen woorden dictator for life) van Unmannedspaceflight.com de foto's om in 3D in dit filmpje:



Mensen zijn goed in het herkennen van patronen. Een beetje erg goed soms. Dat is waarom er mensen zijn die Jezus zien in geroosterd brood, de bruining van een banaan, een vlek op het toilet (dit verzin ik ook niet) of een brandpatroon op een strijkijzer (dit verzin ik ook niet). Het fenomeen heet pareidolie: het verschijnsel ligt er waarschijnlijk in dat de hersenen behoefte hebben om verbanden tussen gegevens te leggen, ook als deze er eigenlijk niet zijn. (Op de Bad Astronomy blog tref je een heuse verzameling) aan.

Pareidolie is niet nieuw in de wereld van de kosmos. Zo vond men in de 19e eeuw al kanalen op Mars (na een verkeerde vertaling uit het Italiaans van het woord canali. Canali kunnen ook natuurlijk zijn). Ontdekker Percival Lovell bleef jaren na veel tegenbewijs volhouden dat er ruim voldoende bewijs was voor intelligent leven op Mars, maar de elite van wetenschappers wilden niet luisteren. We hebben de (gegraven) kanalen op Mars nooit gezien. Percival Lovell zag overigens ook kanalen op Venus, waarvan we nu weten dat je het oppervlak nooit door de dichte bewolking kunt waarnemen, behalve met radar.

Van degenen die op fora zeggen te geloven in gorillas op Mars zijn bovendien een deel grappenmakers die wetenschappers of mensen die zich in de vrije tijd bezig houden met wetenschap, graag een loer draaien. Dit zijn mensen die gewoon graag een vuurtje stoken. Het zijn die mensen die fora bezoeken om oude vetes weer eens aan te wakkeren. Dus het werkelijke aantal mensen dat gelooft in gorillas op Mars is vermoedelijk nog lager en ik gok dat het aantal boven de 18 verwaarloosbaar is. Ik heb een zo'n Mars-anomalie-forum bezocht. Het gaat in dit geval echt om 1 of 2 leden.

Soms lijkt het wel of slechts weinig mensen een beetje kritisch willen nadenken over wat ze denken te zien. Zeker in het geval van de gorilla op Mars. Maar dat is volgens mij een vertekening dat Internet, of misschien wel de hele media geeft. De meest extreme stellingen vallen het eerste op en worden het eerst doorgegeven op andere blogs, maar ik ga zover te zeggen dat die meningen niet maatgevend zijn voor de samenleving. Toch krijg je dat beeld wel als je bijvoorbeeld reacties bij fora en blogs leest. En misschien verandert dat de samenleving toch. Of is dat een te grote conclusie naar aanleiding van een steen op Mars?

Bronnen: UniverseToday.com, Planetary Society blog, Io9.com, Mars Anomalies.